Ένα ενοχλητικό αφήγημα... για το βιβλίο "Όξω απ'τ' αμπέλια ρεε" του Α. Κακαρά "(2008)

ΕΝΑ ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΟ ΑΦΗΓΗΜΑ 

                     

                                              Για το βιβλίο του Αντώνη Κακαρά

                                                       ΟΞΩ ΑΠ’  Τ’  ΑΜΠΕΛΙΑ ΡΕΕΕ

                                                       Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2008

                                                       

                     Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του Ηρακλείου ΠΑΤΡΙΣ το 2008

«Όπως όλες οι αυτοβιογραφίες, είναι κι αυτή εγωϊστική, αυτάρκης, οπορτουνιστική, ματαιόδοξη και ενοχλητική»

Δεν πρόκειται για την τελική μου αποτίμηση  για το (κατά τον συγγραφέα του) «αφήγημα μνήμης, λήθης άρα και νοσταλγίας μύθων, λόγου και πράξεων» Όξω απ’  τ’ αμπέλια ρεεε. Αλλά για την αποτίμηση του κριτικού της Guardian για την πρόσφατη αυτοβιογραφία της Σερί Μπλερ Μιλώντας για τον εαυτό μου.

Αντίθετα βέβαια από τη Σερί Μπλερ, ο Αντώνης Κακαράς αρνείται ότι μιλάει για τον εαυτό του: Παρουσιάζει το βιβλίο του ως ανάγνωσμα των περιπετειών της ζωής του Γρίβα Καραβά: Μικρό όνομα από τη γενέτειρα του συγγραφέα Γραβιά, επώνυμο- λογοπαίγνιο ανάμεσα στο πραγματικό του και στα καράβια, τα οποία επί μια 38ετία [τα 28 χρόνια ως αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού] κυριάρχησαν στο κυριολεκτικό όσο και στο συμβολικό πεδίο στη ζωή του.

Αντίθετα επίσης με τη βεβαιότητα του κριτικού της εγγλέζικης εφημερίδας ότι το απόφθεγμα του ισχύει αναφανδόν για όλες τις αυτοβιογραφίες, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι απ’  τους εισαγωγικούς επιθετικούς προσδιορισμούς οι τέσσερις πρώτοι εδώ δεν έχουν καμιά ισχύ. Γιατί πως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «εγωϊστικό», «αυτάρκες», «οπορτουνιστικό» ή «ματαιόδοξο» ένα κείμενο στο οποίο ο συγγραφέας του δε χάνει ευκαιρία να μας διαβεβαιώνει, για παράδειγμα, ότι επαγγελματικά ως μηχανικός ήταν κακός; «Ένα χρόνο στο συνεργείο [σ.σ.: επισκευής των βενζινομηχανών και πετρελαιομηχανών του Πολεμικού Ναυτικού] δεν προσπάθησε να μάθει ούτε πως δουλεύουν αυτές οι μηχανές, ίδιες με των αυτοκινήτων, Μα ελάτε να σας δείξω, θα σας χρειαστεί να ρυθμίζετε μόνος τη δική σας, Δε θέλω, Θα πληρώσετε τζάμπα λεφτά, Δε μ’  αρέσουν οι μηχανές, Μα είστε μηχανικός, Κακώς είμαι μηχανικός, εγώ ήθελα να είμαι ξυλουργός ή το πολύ βιβλιοθηκάριος, Μα είστε καλά τι είν΄ αυτά που μας λέτε; Έμεινε το αυτοκίνητο του από λάδια πρόσφατα, έβαλε μπροστά τη μηχανή και την έκαψε.» 

Ή ένα κείμενο στο οποίο ο συγγραφέας του, πολιτικό πρόσωπο, δε διστάζει να περιγράψει γυμνά μια ταυτόχρονα γενική και προσωπική πραγματικότητα, ότι στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων επικρατούσε προδικτατορικά τέτοιο μαύρο σκοτάδι για τις εξελίξεις στην ελληνική κοινωνία, ώστε οι δόκιμοι αξιωματικοί δεν είχαν πάρει χαμπάρι τις ιστορικού χαρακτήρα εξελίξεις δίπλα τους, από τα Ιουλιανά μέχρι την επιβολή της δικτατορίας. Και βέβαια ο Αντώνης Κακαράς δε χρησιμοποιεί τη γνωστή δικαιολογία ότι …«διάβαζαν». Αντίθετα, παραθέτει θραύσματα από το κλίμα της εποχής στη Σχολή του ξανά και ξανά, μέχρι να καταλάβουμε πως είναι δυνατόν νέοι άνθρωποι από πολλές, κι ανάμεσα τους τις πιο ουσιαστικές, απόψεις να έχουν μεγαλύτερη άγνοια από μικρά παιδιά. Παράδειγμα αυτών των μηχανισμών και της προσωπικής του εμπειρίας, τα καψόνια των πρωτοετών απ’  τους μεγαλύτερους, απ’  όπου και ο τίτλος του βιβλίου: «Αυτόν ρώταγαν αν είχε πηδήσει κατσίκα ή κότα και τον βάζανε να κάνει το δραγάτη φωνάζοντας Όξω απ’ τ’ αμπέλια ρεεε και ξελιγώνονταν, ενώ συνέχιζε ο δραγάτης, Πάρ’ το γάιδαρο από κει, βάλτου και footpowder, δώσ΄ του κι ένα κράνος. Βλάχο τον ανέβαζαν, βλάχο τον κατέβαζαν, και τούτος προσπαθούσε να  δείχνει πως δεν τον ένοιαζε, μα έβραζε μέσα του. Έκτοτε θεωρεί σαν αμπέλι τα δικαιώματα του και κάθε ανθρώπου κι όλων μαζί τα δικαιώματα.»